Mình thường xuyên lắng nghe những tâm sự như: “Em chán công việc văn phòng quá, mỗi ngày chẳng có gì mới mẻ, đồng nghiệp thì tụ tập, sếp thiếu định hướng. Cứ thế này thì vài năm nữa chẳng biết mình sẽ ra sao.” Kèm theo đó là ý định tìm việc mới, hoặc thậm chí là tự kinh doanh. Một ví dụ điển hình là ước mơ mở shop cây cảnh nhỏ, tự xây kênh TikTok để bán hàng.
Đây không chỉ là câu chuyện của riêng ai mà còn là cảm giác chung mà mình từng trải qua khi còn làm công sở. Tuy nhiên, sau nhiều năm lăn lộn trong ngành làm nội dung trên mạng xã hội, mình thường không khuyến khích việc bỏ việc văn phòng ngay lập tức để xây kênh bán hàng.
Những Lý Do Cần Cân Nhắc Trước Khi Nghỉ Việc Để Xây Kênh
Việc kiếm tiền từ mạng xã hội khi bạn là một người đi làm thường có hai hình thức chính:
- Trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực: Khi bạn nổi tiếng với chuyên môn vững vàng, các thương hiệu sẽ chủ động tìm đến để hợp tác trong các chiến dịch, sự kiện, workshop hay chương trình đào tạo.
- Xây dựng cộng đồng người theo dõi: Bạn cần có ít nhất 5.000 người theo dõi để bắt đầu tham gia affiliate marketing, gắn link giỏ hàng và làm nội dung đánh giá sản phẩm để nhận hoa hồng.
Cả hai hình thức này đều đòi hỏi sự nỗ lực liên tục trong việc xuất hiện, sản xuất nội dung chất lượng hoặc có những nghiên cứu, thành tựu đáng kể. Quan trọng hơn, cả hai đều cần rất nhiều thời gian để gặt hái thành quả.
Nếu bạn chưa có sự nổi trội về chuyên môn (được ít nhất vài thương hiệu công nhận) và chưa đạt mốc 5.000 người theo dõi, việc nghỉ việc ngay để tự xây kênh sẽ cực kỳ áp lực vì doanh thu giai đoạn đầu gần như là con số 0.
Rủi Ro Khi Tự Do Với Mô Hình “Một Người Đa Vai”
Một hình thức khác mà nhiều người nghĩ đến là buôn bán nhỏ hoặc mở lớp đào tạo online chuyên môn. Bản thân mình cũng từng thử tổ chức vài khóa đào tạo khi có khoảng 100.000 người theo dõi. Vài tháng đầu, mình có thể thu hút học viên với mức giá rẻ. Tuy nhiên, việc một mình đảm đương từ khâu bán hàng (sales), tiếp thị (marketing), đứng lớp giảng dạy cho đến chăm sóc khách hàng (customer service) đã khiến mình kiệt sức.
Mình cũng có dịp hợp tác với các trung tâm đào tạo và nhận ra rằng, để tuyển sinh được một lớp học, họ cần cả một đội ngũ chuyên nghiệp với sự đầu tư bài bản để đảm bảo nguồn học viên ổn định.
Đặc trưng của dân văn phòng là chúng ta thường làm việc đơn nhiệm – tức là chúng ta chỉ là một phần nhỏ trong chuỗi hoạt động kinh doanh tổng thể. Khi ra riêng, để vận hành toàn bộ bộ máy với nguồn lực hạn chế, bạn sẽ phải đảm nhận nhiều vai trò cùng lúc, một thách thức không hề nhỏ.
Thành Công Cần Thời Gian Và Kế Hoạch Dự Phòng
Không phải tất cả những người ra riêng đều thất bại. Có những người đã rất thành công, nhưng đó là kết quả của một hành trình dài và đầy thử thách. Chúng ta không thể chỉ nhìn vào thành quả hiện tại của họ mà đánh giá mức độ khả thi cho chính mình, bởi chúng ta không biết rõ bối cảnh và quá trình họ đã trải qua. Những chia sẻ của mình cũng chỉ là một phần rất nhỏ trong bức tranh toàn cảnh về những khó khăn đã gặp phải.
Do đó, nếu bạn có ý định kinh doanh dựa trên chuyên môn của mình, mình hoàn toàn ủng hộ. Tuy nhiên, hãy thật lý trí để đánh giá lại năng lực, nguồn lực và khả năng chịu đựng rủi ro của bản thân. Thay vì vội vàng “nhảy thuyền”, hãy chuẩn bị một kế hoạch dự phòng vững chắc: xây dựng tên tuổi, tìm kiếm khách hàng, tích lũy thành tích trước khi quyết định bước ra khỏi môi trường văn phòng.
Quan điểm của mình là việc nghỉ việc văn phòng để xây kênh ngay lập tức, đặc biệt khi chưa có nền tảng vững chắc, thường không phải là một ý kiến hay. Thay vào đó, mình đề xuất một hướng đi khác, an toàn và bền vững hơn, đó là duy trì công việc hiện tại, bắt đầu hành trình tự chủ theo từng bước nhỏ, có tính toán:
- Duy Trì Công Việc Hiện Tại và “Test Thị Trường”: Đừng vội vàng từ bỏ nguồn thu nhập ổn định. Hãy tận dụng thời gian rảnh ngoài giờ làm việc để thử nghiệm ý tưởng kinh doanh của bạn. Với trường hợp bạn thích trồng cây và muốn kinh doanh cây cảnh nhỏ, hãy bắt đầu bằng việc:
- Xây kênh mạng xã hội song song: Ví dụ nếu bạn yêu thích cây trong nhà, và mong muốn sẽ kinh doanh sau này. Hãy bắt đầu đơn giản với các video về quá trình chăm sóc cây, giới thiệu các loại cây bạn đang trồng, chia sẻ kiến thức về cây cảnh. Mục tiêu là xây dựng lượng người theo dõi và tương tác.
- Bán hàng thử nghiệm quy mô nhỏ: Bắt đầu bán những chậu cây nhỏ xinh cho bạn bè, người thân, hoặc thông qua các hội nhóm online. Điều này giúp bạn thăm dò thị trường, hiểu rõ nhu cầu khách hàng và quy trình vận hành mà không phải chịu áp lực tài chính quá lớn.
- Thu thập phản hồi: Lắng nghe khách hàng để cải thiện sản phẩm và nội dung.
- Tích Lũy Kinh Nghiệm và Xây Dựng Tên Tuổi:
- Trong quá trình “test thị trường”, bạn sẽ tích lũy được kinh nghiệm thực tế về kinh doanh, tiếp thị, và chăm sóc khách hàng.
- Quan trọng hơn, bạn có thể bắt đầu xây dựng một “profile” chuyên môn trên mạng xã hội. Khi kênh của bạn có lượng người theo dõi nhất định (ví dụ, đạt mốc 5.000 followers như đã đề cập), hoặc khi bạn đã có những sản phẩm được khách hàng đón nhận, bạn sẽ có một “tài sản” đáng kể.
- Lập Kế Hoạch Chuyển Đổi Rõ Ràng:
- Chỉ khi bạn đã có một nguồn thu nhập phụ đáng kể từ kênh hoặc hoạt động kinh doanh cá nhân, và có một kế hoạch tài chính dự phòng đủ cho ít nhất 6-12 tháng chi tiêu, bạn mới nên cân nhắc việc rời bỏ công việc văn phòng.
- Kế hoạch này nên bao gồm mục tiêu cụ thể về doanh thu, số lượng khách hàng, và lộ trình phát triển kênh trong 3-6-12 tháng tiếp theo.
Việc này giúp giảm thiểu rủi ro tài chính, cho phép bạn học hỏi và phát triển mà không phải đối mặt với áp lực “sống còn” ngay từ đầu. Nó cũng giúp bạn xác định rõ liệu đam mê có thực sự biến thành một mô hình kinh doanh bền vững hay không.
Sự lựa chọn cuối cùng là của mỗi người. Đừng vì bài viết này của mình mà dao động nếu bạn đã có kế hoạch rõ ràng và tự tin vào nó. Nhưng nếu bạn đang băn khoăn, việc thận trọng và có kế hoạch dự phòng luôn là lựa chọn thông minh.